Look-zonder-look
Look-zonder-look (Alliaria petiolata)
Look zonder look kan 20 tot 100 cm hoog worden. De plant is gemakkelijk te herkennen aan zijn geur. Het fijnwrijven van het blad geeft namelijk een knoflookachtige geur. Naast de bladeren geven ook de bloemen, zaden en wortels deze geur af. De bladeren aan de voet van de plant zijn lang gesteeld. De bovenste bladeren zijn hartvormig en onregelmatig getand. De bladeren groeien al vrij vroeg in het jaar, vaak zijn de planten al in de winter te ontdekken. De stelen zijn niet vertakt, en gaan meestal recht omhoog. Deze blijven doorgroeien als de zaaddozen aan het rijpen zijn. De bloemen hebben vier kroonbladeren. Bij look-zonder-look zijn de kroonbladeren tweemaal zo lang als de kelkbladeren. De bloeitijd is van april tot juni.
Look-zonder-look groeit met name in de schaduw en op voedselrijke, vochtige grond in loofbossen, langs bospaden en beken.
Blad
De jonge bladeren voor de bloei kunnen worden gebruikt als kruid of smaakversterker bij gekookt eten, zoals omeletten en quiches. Ook kun je de bladeren fijngehakt door salades, pesto of kruidenboter doen. De bloemen en zaadknoppen kunnen ook rauw worden gegeten. De oudere (grote) bladeren zijn vaak iets bitterder van smaak. Let op: bij verhitting verdwijnt de knoflookachtige smaak en blijft alleen het bittere achter. Verzamelen: april-juli
Zaad
Het (zwarte) zaad van look-zonder-look laat zich vanaf het eind van de zomer gemakkelijk oogsten, en kan gebruikt worden om een ‘wilde mosterd’ van te maken, of als smaakmaker door brood.
Verzamelen: augustus-november
Wortel
De jonge wortel smaakt naar rapen. In soep laten meetrekken voor zijn aroma of gekookt samen met peen en aardappelen en in een vegetarische ragout verwerken.
Verzamelen: April t/m December
Je kunt hem de hele winter door vinden, vanaf de late lente tot de vroege zomer bloeit ie. Het jong blad kun je voor de bloei eten. En van de uitgebloeide planten kun je de zaadpeultjes en zaden eten. En tegelijk verschijnen alweer nieuwe planten.
Leuke weetjes
Look-zonder-look is een plant met een uien- of lookgeur, maar hij hoort niet bij de uienfamilie. Aan zijn geur heeft dit lid van de kruisbloemenfamilie zijn naam te danken.
De plant is voor de rupsen van de vlinder oranjetipje de waardplant. De rups snoept vooral van de zaaddozen.
Look-zonder-look heeft de volgende inhoudsstoffen:
Suikerstoffen, saponinen, knoflookolie, etherische olie, mosterdglycosiden, glycosiden, vitamines A en C.
Mineralen als calcium, kalium, selenium, ijzer, koper, mangaan, magnesium en omega 3-vetzuren.
In de volksgeneeskunde wordt deze plant gebruikt als gorgelmiddel, bij astma en bij slijmvliesontsteking, een ontsmettende, slijmoplossende, wondhelende en reinigende werking. Het kan ingezet worden bij eczeem, astma en bronchitis, een groep kwalen die vaak gelijktijdig voorkomt. Daarnaast is de plant vocht afdrijvend, waardoor het ook wordt gebruikt bij reumatische aandoeningen.
IN DE KEUKEN
Alle delen van look-zonder-look zijn eetbaar. Afhankelijk van de seizoenen en het levensjaar van de plant (eerste of tweede jaar) kies je het lekkerste deel van de plant.
In de vroege lente zijn de jonge blaadjes erg lekker, maar vanaf de bloei wordt het blad al snel te bitter en is de bloem meer geschikt. Vanaf het moment dat de plant in zaad staat, kun je de peultjes gebruiken en erna de zaden oogsten.
De wortel heeft een uitgesproken mierikswortelsmaak. Maar door de aanwezige mosterdolieglycosiden smaakt ze ook een beetje naar mosterd. Je oogst de wortel tijdens de groei in de herfst en winter van het eerste jaar (als de plant nog niet gebloeid heeft).
Blend de wortel met olijfolie en geniet bijvoorbeeld van een heerlijke vinaigrette.
Als je op een plaats komt waar veel zaad gevallen is, heb je heerlijke kiemgroenten uit de natuur. Ze hebben een lichte knoflook- en mosterdsmaak en zijn ideaal om allerlei gerechten mee af te werken.
De plant komt ook heerlijk tot zijn recht in een pesto met daslook, rucola en zevenblad.